Mineralentekort en bodemuitputting: de verborgen bedreiging voor onze gezondheid

Wat je eet, is misschien niet zo gezond als je denkt. Terwijl je denkt dat je elke dag voldoende vitamines en mineralen binnenkrijgt, gebeurt er onder onze neus iets schokkends: de grond waarin ons voedsel groeit, raakt uitgeput van essentiële mineralen. Dit betekent dat de voedingswaarde van onze groenten en fruit dramatisch afneemt. Maar dat is nog niet alles—deze stille crisis kan verstrekkende gevolgen hebben voor onze gezondheid en ons voortbestaan. In dit artikel leggen we bloot hoe ernstig dit probleem is, wat het voor jou betekent en hoe we deze bedreiging kunnen aanpakken voordat het te laat is.

De cruciale rol van mineralen in onze voeding

Mineralen zijn essentiële bouwstenen voor het leven. Ze spelen een cruciale rol in tal van biologische processen, waaronder enzymatische reacties, de vorming van botten, het functioneren van zenuwen, en het behoud van een sterk immuunsysteem. Zonder een voldoende inname van deze mineralen kunnen deze processen niet optimaal verlopen, wat leidt tot een breed scala aan gezondheidsproblemen en -klachten.

De aarde, en meer specifiek de bodem, is de belangrijkste bron van deze mineralen. Planten absorberen mineralen uit de grond, en via de voedselketen komen deze mineralen uiteindelijk bij de mens terecht. Echter, door de intensieve landbouwpraktijken van de afgelopen eeuw is het mineraalgehalte van onze landbouwgronden drastisch afgenomen. Studies tonen aan dat de bodems wereldwijd tussen de 72% en 85% van hun minerale inhoud hebben verloren, afhankelijk van de regio.

De gevolgen hiervan zijn alarmerend. Groenten en fruit bevatten tegenwoordig veel minder voedingsstoffen dan enkele decennia geleden. Dit betekent dat zelfs als we gezond eten, we niet de nodige hoeveelheden mineralen binnenkrijgen die essentieel zijn voor onze gezondheid. De impact van deze mineralentekorten is wijdverspreid en manifesteert zich in allerlei gezondheidsproblemen, van een verzwakt immuunsysteem tot chronische ziekten zoals diabetes, hart- en vaatziekten en kanker.

"Elke ziekte, elke aandoening en elke kwaal is terug te voeren op een tekort aan mineralen." -Dr. Linus Pauling, tweevoudig Nobelprijswinnaar

‍

"Het gebrek aan mineralen is de wortel van alle ziekten." - Dr. Gary Price Todd

De oorzaken van bodemuitputting

De uitputting van mineralen in onze bodem is een proces dat decennia geleden begon en sindsdien alleen maar is verergerd. De wortels van dit probleem liggen in de manier waarop we landbouw bedrijven. De opkomst van grootschalige landbouwpraktijken en de groei van de agribusiness hebben geleid tot intensieve bewerking van het land zonder voldoende aandacht voor het behoud van de natuurlijke balans van de bodem. Door kunstmest, pesticiden, het gebruik van zware machines en de bestrijdingsmiddelen is de vitaliteit van het bodemleven ernstig verstoord geraakt waardoor het bodemleven niet of veel minder goed in staat is humus- en fulvinezuren te produceren. Het is fulvinezuur dat in staat is om de mineralen in de bodem, de voedingsstoffen vn plantten- aan zich te binden en bio-actief te make zodat de plant ze kan opneme. Zonder een vitaal bodemleven, geen fulvineuur en dus geen mineralen die planten kunnen opnemen. Waardoor deze veel kwetsbaarder worden voor insecten, schimmels en onkruid. Met als gevolg nóg meer bestrijdingsmiddelen en nog meer kunstmest. Om hopeloos van te worde bijna…

De introductie van chemische meststoffen in de vroege 20e eeuw markeerde een keerpunt in de landbouw. Deze meststoffen, bestaande uit stikstof, fosfor en kalium, zijn ontworpen om de gewasopbrengst te verhogen. Hoewel deze meststoffen de planten stimuleren om snel te groeien, bevatten ze slechts een fractie van de mineralen die van nature in de bodem aanwezig zijn. Dit betekent dat hoewel gewassen er gezond uitzien en snel groeien, ze niet de volledige voedingswaarde hebben die ze zouden moeten hebben. Justus von Liebig, de uitvinder van het kunstmest, zag al vroeg in dat wat hij ontdekt had en dat het tot ellende zou leiden.

Daarnaast hebben de grootschalige toepassing van pesticiden en herbiciden een verwoestend effect gehad op de bodemecologie. Deze chemicaliën doden niet alleen plagen, maar ook de vitale micro-organismen in de bodem die essentieel zijn voor het omzetten van mineralen in vormen die door planten kunnen worden opgenomen. Zonder deze micro-organismen kan de bodem de planten niet voorzien van de voedingsstoffen die ze nodig hebben, wat leidt tot verdere uitputting van de bodem.

Erosie is een andere belangrijke factor die bijdraagt aan de uitputting van mineralen in de bodem. Door ontbossing, intensieve landbouw en onjuiste bewerking van het land verliest de bodem zijn vruchtbare bovenlaag, die rijk is aan mineralen.

‍"Bij gebrek aan mineralen hebben vitamines geen functie. Bij gebrek aan vitamines kan het systeem gebruik maken van de mineralen, maar bij gebrek aan mineralen zijn vitamines nutteloos." - Dr. Charles North

De gevolgen voor onze gezondheid

De gevolgen van bodemuitputting zijn verstrekkend en direct van invloed op onze gezondheid. Een van de meest zorgwekkende aspecten van deze crisis is de toename van chronische ziekten die verband houden met mineraaltekorten.

Magnesium, bijvoorbeeld, is een mineraal dat betrokken is bij meer dan 300 biochemische reacties in het menselijk lichaam, waaronder de regulatie van de bloeddruk, bloedsuikerspiegel en spier- en zenuwfunctie. Een tekort aan magnesium wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, diabetes en beroertes. Helaas is magnesium een van de mineralen die het meest is uitgeput in onze landbouwgrond, wat betekent dat veel mensen wereldwijd niet genoeg van dit cruciale mineraal binnenkrijgen via hun dieet.

Een ander voorbeeld is selenium, een mineraal dat bekend staat om zijn krachtige antioxidante eigenschappen en zijn rol bij het ondersteunen van het immuunsysteem. Selenium helpt het lichaam bij het bestrijden van oxidatieve stress, een belangrijke factor bij de ontwikkeling van chronische ziekten zoals kanker. Een tekort aan selenium is in verband gebracht met een verhoogd risico op verschillende soorten kanker, waaronder prostaatkanker en longkanker. En met hartfalen.

Obesitas is een ander belangrijk probleem dat verband houdt met mineraaltekorten. Hoewel obesitas vaak wordt gezien als een gevolg van overmatige calorie-inname en een gebrek aan lichaamsbeweging, speelt de kwaliteit van de voeding ook een cruciale rol. Wanneer het lichaam niet de benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt, blijft het hongerig, zelfs na het consumeren van grote hoeveelheden voedsel. Dit kan leiden tot overeten en gewichtstoename. Het lichaam hunkert naar de mineralen die het mist, maar in plaats van voedingsmiddelen te consumeren die rijk zijn aan deze voedingsstoffen, wenden veel mensen zich tot calorierijk maar nutriëntenarm voedsel, wat het probleem verder verergert.

"Ziekte aast zeer zeker en wreed op ondervoede en ongeschikte planten, dieren en mensen. Het is een schande voor de wetenschap." -
Amerikaanse Senaat, 1936, Senaatsdocument 264

De economische drijfveren achter bodemuitputting

Bodemuitputting is niet alleen een probleem van landbouwpraktijken; het is ook een gevolg van economische prioriteiten die gericht zijn op winstmaximalisatie in plaats van duurzame ontwikkeling. De moderne agrarische sector wordt gedomineerd door businesses die zich richten op het produceren van zo veel mogelijk voedsel tegen zo laag mogelijke kosten. Omdat wij, consumenten dat willen. Niet te vergeten.

We willen allemaal goedkoop voedsel, maar dat heeft een prijs. Om aan die vraag te voldoen, produceren agribusinesses zo goedkoop mogelijk, vaak ten koste van de bodemkwaliteit en voedingswaarde. Het is een vicieuze cirkel: lage prijzen leiden tot uitgeputte grond en minder voedzaam eten. We kunnen de bedrijven niet volledig de schuld geven, want onze vraag naar goedkoop voedsel drijft hen tot deze keuzes.
Deze economische drijfveren worden vaak ondersteund door overheidsbeleid en subsidies die zijn gericht op het bevorderen van hoge productiecijfers in plaats van kwaliteit en duurzaamheid. Boeren worden beloond voor het produceren van grote hoeveelheden voedsel, ongeacht de voedingswaarde of de impact op de bodem. Dit heeft geleid tot een systeem waarin bodemuitputting de norm is geworden, met verwoestende gevolgen voor de volksgezondheid en het milieu.

Daarnaast speelt globalisering een rol in de crisis. De vraag naar goedkope landbouwproducten op de wereldmarkt heeft boeren gedwongen om hun productie op te voeren zonder rekening te houden met de duurzaamheid van hun praktijken. Dit heeft geleid tot een vicieuze cirkel waarin bodemuitputting leidt tot lagere gewasopbrengsten, wat op zijn beurt de boeren dwingt om nog meer intensieve methoden toe te passen om in hun levensonderhoud te voorzien.

‍"Het is eenvoudiger om zieke bodems te genezen dan zieke mensen—welke zullen we kiezen?" - Amerikaanse Senaat, 1936, Senaatsdocument 264

Het negeren van historische waarschuwingen

De gevaren van bodemuitputting en het daaruit voortvloeiende mineraaltekort zijn al lange tijd bekend. In 1936 waarschuwde het Amerikaanse Senaatsdocument 264 voor de ernstige gevolgen van de afnemende vruchtbaarheid van de Amerikaanse landbouwgronden. Het document stelde dat de bodem zo ernstig was uitgeput dat het voedsel dat erop werd geteeld, niet langer voldoende mineralen bevatte om de bevolking gezond te houden.

Hoewel deze waarschuwing bijna een eeuw geleden werd gegeven, zijn de lessen die eruit getrokken hadden moeten worden grotendeels genegeerd. In plaats van actie te ondernemen om de bodem te herstellen en te verrijken, hebben beleidsmakers en agribusinesses zich gericht op het verhogen van de voedselproductie om een groeiende wereldbevolking te voeden. Dit heeft geleid tot een situatie waarin de bodem wereldwijd nog verder is uitgeput, met desastreuze gevolgen voor de gezondheid van mens en milieu. No

Het Earth Summit-rapport van 1992 benadrukte nogmaals de ernst van de situatie. Het rapport toonde aan dat het mineraalgehalte van de landbouwgrond wereldwijd dramatisch was afgenomen, met Noord-Amerika als een van de meest getroffen regio's. Desondanks werd er weinig gedaan om de trend te keren, en de situatie is sindsdien alleen maar verslechterd.

"Onze immuniteit loopt sterk parallel met de immuniteit van de aarde" - Dr. Bernard Jensen

De rol van technologie en wetenschap

Hoewel technologie en wetenschap ons in staat hebben gesteld om meer voedsel te produceren dan ooit tevoren, hebben ze ook bijgedragen aan de huidige crisis. De introductie van chemische meststoffen en pesticiden werd oorspronkelijk gezien als een doorbraak die de voedselproductie zou revolutioneren. Hoewel deze technologieën inderdaad hebben geleid tot hogere opbrengsten, hebben ze ook geleid tot ernstige uitputting van de bodem en een afname van de voedingswaarde van gewassen.

Daarnaast hebben genetisch gemodificeerde organismen (GMO's) de landbouw verder getransformeerd. Hoewel GMO's bepaalde voordelen bieden, zoals verhoogde resistentie tegen ziekten en plagen, hebben ze ook geleid tot monoculturen—uitgestrekte velden met slechts één gewas. Deze monoculturen putten de bodem sneller uit omdat ze jaar na jaar dezelfde mineralen uit de grond halen zonder deze terug te geven. Bovendien is de afhankelijkheid van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest bij GMO-gewassen vaak hoger, wat de bodem verder verzwakt.

De vraag rijst: kunnen wetenschap en technologie ons ook uit deze crisis helpen? Het antwoord is ja, maar alleen als we bereid zijn om anders te denken over landbouw en voedselproductie. Er zijn al technologieën en methoden beschikbaar die kunnen helpen de bodem te herstellen en te verrijken, zoals de toepassing van biologische meststoffen, agro-ecologische praktijken, en bodemremineralisatie. Deze benaderingen richten zich op het werken met de natuur in plaats van ertegenin te gaan.

"Om ervoor te zorgen dat de mens op aarde kan blijven leven, moet hij enkele fundamentele veranderingen aanbrengen." - Dr. Maynard Murray

Oplossingen voor bodemuitputting

De oplossing voor bodemuitputting ligt in het herstellen van de natuurlijke balans van de bodem. Dit betekent het omarmen van duurzame landbouwpraktijken die gericht zijn op het behouden en verrijken van de bodem, in plaats van deze uit te putten.

Een van de meest effectieve manieren om de bodem te herstellen is door het gebruik van organische meststoffen. Deze meststoffen zijn rijk aan een breed scala aan mineralen en helpen de bodem te verrijken met de voedingsstoffen die nodig zijn voor gezonde plantengroei. Bovendien ondersteunen organische meststoffen de activiteit van micro-organismen in de bodem, wat essentieel is voor de opname van mineralen door planten.

Bodemremineralisatie is een andere belangrijke strategie. Dit proces houdt in dat mineralen, zoals klei, steenmeel en zeewier, worden toegevoegd aan de bodem om de natuurlijke balans te herstellen.

Agro-ecologie is een holistische benadering van landbouw die rekening houdt met de interactie tussen planten, dieren, mensen en hun omgeving. Door diversiteit in gewassen te bevorderen, de bodem bedekt te houden met gewasresten en het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen te minimaliseren, kan agro-ecologie helpen om de bodem te beschermen en te verrijken. Deze aanpak heeft niet alleen voordelen voor de bodemvruchtbaarheid, maar ook voor de biodiversiteit en de klimaatbestendigheid van landbouwsystemen.

"Als er een element ontbreekt in de bodem, dan ontbreekt het in het voedsel dat we eten." - Dr. Bernard Jensen

De rol van consumenten

Consumenten spelen een cruciale rol in het aanpakken van de crisis van bodemuitputting. Door bewuste keuzes te maken in wat we eten en waar we het kopen, kunnen we de vraag naar duurzaam geproduceerd voedsel vergroten en zo de landbouwpraktijken beïnvloeden.

Een belangrijke stap die wij als consument kunnen nemen, is het kopen van biologisch voedsel. Biologisch geteeld voedsel wordt geproduceerd zonder het gebruik van synthetische pesticiden en kunstmest, wat niet alleen beter is voor de gezondheid, maar ook voor de bodem. Hoewel biologisch voedsel vaak duurder is, zijn de voordelen op de lange termijn aanzienlijk. Door te investeren in biologisch voedsel, ondersteunen consumenten landbouwpraktijken die de bodem verrijken in plaats van uitputten.

Daarnaast kunnen consumenten de markt beïnvloeden door te kiezen voor lokaal geproduceerd voedsel. Lokale boeren hebben vaak een kleinere ecologische voetafdruk en zijn meer geneigd om duurzame landbouwpraktijken toe te passen. Door lokaal te kopen, kunnen consumenten de vraag naar gezonde, voedzame gewassen ondersteunen en bijdragen aan het herstel van de bodem. En ons te richten op de fundamenten van gezondheid.

‍"De afnemende bodemvruchtbaarheid levert inferieure oogsten op, met als gevolg pathogene aandoeningen bij dieren en mensen." - Dr. William A. Albrecht

_{Het grotere plaatje: bodemuitputting en de toekomst van de mensheid}

De crisis van bodemuitputting is niet alleen een probleem voor de landbouwsector; het is een existentiële bedreiging voor de toekomst van de mensheid. De aarde is een gesloten systeem, en de gezondheid van de bodem is direct verbonden met de gezondheid van de mensheid. Als we de bodem blijven uitputten, zullen we niet in staat zijn om voldoende voedzaam voedsel te produceren om de wereldbevolking te voeden, wat zal leiden tot een toename van honger, ziekte en armoede.

Daarnaast heeft bodemuitputting ook gevolgen voor het milieu. Uitgeputte bodems zijn minder in staat om koolstof vast te leggen, wat bijdraagt aan klimaatverandering. Niemand die het erover heeft…. gekgenoeg.
Bovendien leidt erosie van uitgeputte bodems tot watervervuiling en verlies van biodiversiteit, wat de ecologische balans verder verstoort.

Conclusie: tijd voor actie

De uitputting van mineralen in onze bodem is een sluipende crisis die de gezondheid en het voortbestaan van de mensheid bedreigt. De moderne landbouwpraktijken,  hebben geleid tot een verarming van de bodem en een afname van de voedingswaarde van ons voedsel. Deze trend moet worden gekeerd, en dat kan alleen door bewuste actie op alle niveaus van de samenleving. Door duurzame landbouwpraktijken te omarmen, de bodem te remineraliseren en bewuste keuzes te maken als consumenten, kunnen we de schade herstellen en een gezonde toekomst voor onszelf en toekomstige generaties veiligstellen. Maar de tijd dringt. Als we nu niet handelen, riskeren we het verlies van onze meest waardevolle hulpbron: de vruchtbare bodem waarop ons leven afhankelijk is. Helaas worden degenen die dit fundamentele probleem onder de aandacht brengen in bijvoorbeeld de Amerikaanse politiek niet serieus genomen en hoor je er niets over in de media.

Wil je weten wat fulvinezuur voor je doet, download dan onze productgids.

Of lees ons blog: wat is fulvinezuur en wat doet het voor je gezondheid

‍

Bronnen

• Pauling, L. (1986). How to Live Longer and Feel Better. W.H. Freeman.
• Albrecht, W. A. (1975). Soil Fertility and Animal Health. Acres U.S.A.
• Senate Document 264 (1936). Document on Mineral Deficiencies in U.S. Agriculture.
• Weaver, D. (2010). To Love and Regenerate the Earth. Earth Healing Solutions.
• King, M. (2012). The Hidden Message in Our Food: Restoring Our Health and Soil. Self-published.
• Earth Summit Report (1992). Ministry of Environment and Forests.
• Carson, R. (1962). Silent Spring. Houghton Mifflin.
• Murray, M. (1976). Sea Energy Agriculture. Acres U.S.A.

‍